DZIENNIK ORNITOLOGA

Od samego początku czułem, że moje miejsce na boisku piłkarskim związane jest z polem bramkowym i mimowolnie tam się ustawiałem. W pierwszych klasach szkoły podstawowej rozkładaliśmy dwa tornistry na ziemi i zamiast biegać z kolegami, stałem i broniłem dostępu do przestrzeni za mną. Potem, w coraz wyższych klasach zaczęły się mecze na boisku szkolnym i tkwiłem pomiędzy słupkami bramki wykonanej z zespawanych żelaznych rur. To tam nauczyłem się rzucać, czyli jak to fachowo się nazywa, stosować robinsonady, a także zacząłem zyskiwać sławę jako najlepszy bramkarz w szkole. Wielu chciało mi strzelać gole i spora grupa zabiegała o to, bym przychodził na boisko i grał w jakichś meczach, albo pozwalał na oddawanie pojedynczych uderzeń. Byłem bramkarzem wymarzonym, bo nawet jak piłka wylatywała poza ogrodzenie szkoły, jednym wprawnym przerzutem ciała, przedostawałem się na zewnątrz przez druciany płot i przynosiłem „biedronkę” kolegom. W klasie szóstej i potem w następnych, aż do ósmej, zaczęły się mecze klasowe, które przyciągały sporą widownię, a nam kazały się mobilizować i walczyć do ostatniej kropli potu. To był już czas kupowania pasiastych getrów i trampkokorków w sklepie sportowym, pojawiać się też zaczęły pierwsze koszulki z numerami i kolorowe spodenki. Ja ubierałem się przede wszystkim w dresy, a na ręce zakładałem stare rękawice skórzane, które znakomicie pomagały przy łapaniu trudnych piłek. Te mecze miały często bardzo dramatyczny przebieg, a moje robinsonady wzbudzały zachwyt, który jednak szybko przeradzał się w złość, gdy piłka przekraczała linię bramkową. To były jednak rzadkie przypadki, częściej nagradzano mnie brawami i koledzy, a też i kibicujące koleżanki, nie wyobrażali sobie kogoś innego między słupkami klasowej „bramy”. Jurek Kowalki, który bywał kapitanem zespołu, na samym początku mówił, że na bramce ja mam stanąć i nie było tutaj żadnych konkurentów. Także w polu mieliśmy wspaniałych graczy, a chyba najlepiej dryblował i walczył w polu Krzysiek Balcer, drobny chłopak, z fenomenalnym wyczuciem piłki. Niestety bywało i tak, że podczas tych meczów dochodziło do wypadków, jeden z kolegów, potężnej postury, fatalnie złamał nogę, były jakieś zwichnięcia, a czasem dochodziło do przepychanek i większych bójek. W ósmej klasie nasz zespół był najlepszy w szkole i nawet rosły wuefista przychodził czasem na skraj skarpy, przy boisku i kibicował nam przez jakiś czas, podkreślając potem, że gramy coraz lepiej.

„Sepp” Maier

Tak u mnie zaczęła się prawdziwa fascynacja bramkarstwem i zacząłem trenować na własną rękę, w czym pomagali mi dwaj znacznie starsi koledzy, którzy przychodzili na nasze boisko z innej części osiedla Błonie. Z mojego balkonu widziałem ich dobrze i jak tylko pojawiali się w dali, rzucałem wszystko, odkładałem książki i zeszyty i biegłem do nich, po drodze zakładając dres, naciągając rękawice na dłonie i ciesząc się, że znowu trochę pogram. To była dobra szkoła, bo młodzieńcy mieli już chyba ze dwadzieścia lat i mieli silne nogi, a nie zwracając uwagi na moje ledwie piętnaście lat, bombardowali bramkę bez litości. Często dwie piłki były w grze, bo ja brałem też swoją, a i oni zawsze mieli znakomity sprzęt, który przynosili w dwóch dużych torbach, jakby szli na klasyczny trening piłkarski. Nieprawdopodobne były pokłady energii, którymi wtedy dysponowałem, broniąc strzał za strzałem, przeskakując wiele razy płot, a czasem bawiąc się z nimi w „kiwki” lub długie sprinty po boisku. Do dzisiaj pamiętam te atomowe strzały, które zatrzymywałem w różnoraki sposób, raz to biorąc je na „klatę”, innym razem przebijając na bok, a jeszcze kiedy indziej, chwytając piłkę w locie i sprężyście spadając na ziemię. Nie było to wcale proste, bo podłoże nie było trawiaste, tylko ziemiste, z licznymi fragmentami stwardniałej gliny lub ubitego piachu. Umiałem łapać piłkę w specjalny sposób, a jak nie było tych starszych kolegów, podchodziłem do frontu sali gimnastycznej, kopałem futbolówkę z rozmachem i chwytałem ją, po odbiciu od ściany. To właśnie ci mężczyźni, przychodzący z innych ulic, namówili mnie bym zapisał się do sekcji jakiegoś klubu, bo – jak mówili – mam wielki talent bramkarski i mogę coś w tym względzie osiągnąć. Pod koniec ósmej klasy zdarzało się, że cały dzień, od rana, do zmierzchu, byłem na boisku, uczestnicząc w dwóch, trzech meczach, broniąc pojedyncze strzały, a czasem odpoczywając w grupie, na ławce lub skarpie. Na gorąco komentowaliśmy nasze dokonania i porażki, wyrzucaliśmy sobie jakieś słabe zagrania, albo jakąś „szmatę” puszczoną przeze mnie w dniach gorszej dyspozycji – częściej jednak rozwodzono się nad moimi robinsonadami i dziwiono się, że tak wysoko potrafię wyskoczył, złapać piłkę, a potem bez problemów, zwinnie opaść na podłoże.

Jan Tomaszewski

W moim pokoju, który dzieliłem z bratem, pojawiło się wiele zdjęć drużyn piłkarskich, portretów Pelego i Lubańskiego, a nade wszystko słynnych bramkarzy. Najwyżej ceniłem ”Seppa” Maiera, reprezentacyjnego bramkarza drużyny niemieckiej, który dokonywał prawdziwych cudów na bramce. Był zawodnikiem Bayernu Monachium i poruszał się z taką gracją, tak sprężyście, że natychmiast nasuwały się porównania z dzikimi kotami. Wzorowałem się na nim i podpatrywałem go, a zenit mojej fascynacji miał miejsce w 1974 roku, kiedy to Niemcy zdobyły mistrzostwo świata. Od 17 października 1973 roku pojawił się jednak u mnie rywal Maiera, polski bramkarz Jan Tomaszewski, który po początkowych wpadkach, zabłysnął w meczu eliminacyjnym na stadionie Wembley i zyskał przydomek „człowieka, który zatrzymał Anglię”. Był wysoki, a i tak wspaniale się rzucał, zatrzymywał świetnie strzały z daleka i najbliższej odległości, a do historii przeszły obronione przez niego karne. Potem – podczas Mistrzostw świata w 1974 roku, w Niemczech – bramkarz ten ugruntował swoją sławę, walnie przyczyniając się do zdobycia przez Polskę trzeciego miejsca i znowu niezwykłymi wydarzeniami były obronione jedenastki. Podczas tej wielkiej imprezy, oglądając w telewizji wiele meczów, zachwyciłem się jeszcze dwoma bramkarzami, których fotografie natychmiast zawisły na ścianie mojego pokoju – Dino Zoffem z drużyny włoskiej i reprezentantem Urugwaju Ladislao Mazurkiewiczem (zmarł właśnie kilka dni temu w swoim kraju). Goalkeeper z Italii proponował inny – „profesorski” jak to nazywał komentator Jan Ciszewski – styl gry na najbardziej eksponowanej pozycji w drużynie piłkarskiej. Był spokojny, przewidywał zagrania przeciwników, kiedy trzeba szybko wybiegał do przodu, udanie skakał do górnych piłek, a przy tym wspaniale dyrygował obrońcami. Potrafił też dokonywać prawdziwych cudów podczas robinsonad i sytuacji sam na sam. Tylko takie atomowe strzały, jak Kazimierza Deyny i Andrzeja Szarmacha, podczas wspomnianych wyżej mistrzostw, zmuszały go do kapitulacji, choć były to doprawdy okazjonalne sytuacje. Mazurkiewicz był bramkarzem polskiego pochodzenia, chociaż nigdy nie pojawił się w naszym kraju i zawsze manifestował swoje przywiązanie do Ameryki Południowej. Jego ojciec pochodził z Warszawy, a matka była Hiszpanką, ale całe życie przyszłego wielokrotnego reprezentanta kraju związane było z Urugwajem. Do historii przeszły jego wspaniałe interwencje w meczach z „odwiecznymi” wrogami, Brazylią i Argentyną, a i na kolejnych mistrzostwa świata, wymieniany był w gronie najlepszych bramkarzy. Podziwiałem jego „sprężystość” i skoczność, a nade wszystko refleks i wyczucie akcji, ustawianie się we właściwych miejscach i natychmiastowe podejmowanie decyzji w polu.

Dino Zoff w akcji

Moje fascynacje piłką nożną i brakarstwem miały swój pierwszy finał w dwóch bydgoskich klubach – Polonii i Zawiszy, gdzie zapisałem się do sekcji i chodziłem na treningi. Zdecydowanie bardziej profesjonalne były moje spotkania na boiskach Polonii, gdzie moim trenerem był Marian Norkowski, niegdysiejszy król strzelców pierwszej ligi piłkarskiej (1960) i sześciokrotny reprezentant Polski. Szatnia była dość obskurna, stosunki pomiędzy chłopakami z drugiej drużyny, dość napięte, co odbijało się na poziomie gry. Najczęściej rozgrywaliśmy mecze na rezerwowym boisku, gdzie grunt był bardzo twardy i ciężko było tam bronić. Bramki wstawiono oryginalne, a więc ogromne, ale nie zadbano o resztę spraw związanych z przygotowaniem placu gry. Nie była to murawa, tylko stwardniały piach, na którym często dochodziło do kontuzji. Norkowski był fajnym facetem, ale raczej nie miał żyłki trenerskiej i puszczał nas na żywioł, odchodząc gdzieś daleko, przyglądając się drzewom i temu, co działo się poza stadionem. Kiedyś stał przy bramce przeciwników, a ja wpuściłem akurat solidną szmatę, więc krzyknął na cały głos: Lebioda, ty klarnecie… Przypominam to sobie czasami i jak coś mi nie wychodzi, sam do siebie też tak się w myślach odzywam. Z drużyną tego trenera rozegrałem kilka meczy i miałem okazję bronić strzały znanych piłkarzy. Na bydgoskim Zachemie tak wyszedł mi jeden mecz, że obecny tam trener pierwszej drużyny Polonii – Jan Góral – zaczął mnie trenować razem z pierwszym bramkarzem, który był zwinny, ale zdecydowanie za niski i puszczał sporo górnych piłek. Dostawałem solidnie w kość, ale często spotykaliśmy się na głównej murawie, gdzie robinsonady były bezpieczne i nie powodowały otarć i większych zranień.  Był to też czas moich fascynacji sportami walki i zacząłem zawalać treningi piłkarskie na rzecz siłowni i sali, w której wdawałem się w kopaninę z kolegami z sekcji karate. Jeszcze odszukał mnie trener drugiej drużyny Zawiszy i uczestniczyłem w treningach jakieś pół roku, aż definitywnie dałem sobie spokój z brakarstwem klubowym. Podczas tych spotkań miałem okazje bronić strzałów Zbigniewa Bońka, Henryka Miłoszewicza, a także wielu innych znanych bydgoskich piłkarzy, a zdarzało się, że pochwalił moje interwencje znakomity bramkarz Zawiszy Andrzej Brończyk. Nie miałem szans na to, by dostać się do pierwszej drużyny, więc z dnia na dzień dałem sobie spokój  z tymi treningami, przeskakując na sale bokserską. Drugi finał moich wyczynów bramkarskich związany jest z drużyną piłkarską Wyższej Szkoły Pedagogicznej, gdzie znalazło się dla mnie miejsce w pierwszym składzie. Pojechałem z nimi na mistrzostwa szkół wyższych do Częstochowy, rozegrałem kilkanaście pełnowymiarowych meczów, często broniąc jak w transie, ale były to zajęcia, w które nie wkładałem już tyle energii, co wcześniej. Trener Bathke też podchodził do całej sprawy relaksacyjnie i z całej mojej kariery bramkarza akademickiego zapamiętałem incydent podczas wspomnianych wyżej mistrzostw, kiedy to podczas jednego z moich odważnych wyjść do piłki, atakujący napastnik z ogromnym impetem kopnął mnie podbiciem w twarz. Na chwilę straciłem przytomność, przeciwnik dostał czerwoną kartkę, a ja szybko wróciłem do formy i grałem w następnych meczach. Czasem myślę żartobliwie, że ten potężny kop poprzestawiał coś w mojej głowie, porzuciłem sport wyczynowy i zacząłem pisać…

Na jednym z portali kulturystycznych znalazłem link do mojej biografii, prezentowanej w Wikipedii. Ktoś doszukał się w moim dzienniku, że ćwiczyłem kiedyś kulturystykę i zamieścił stosowny odnośnik. Zobligowało mnie to do napisania szerszego wspomnienia o tamtych czasach, tym bardziej, że wszystko doskonale pamiętam, jakby wydarzyło się przed chwilą. A zaczęło się od fascynacji wspaniale umięśnionymi kolegami ze starszych klas szkoły średniej, którzy chodzili w obcisłych koszulkach i prezentowali z dumą rozbudowaną muskulaturę. Dałem się im namówić i poszedłem na pierwszy trening, który był dla mnie szokiem i zmotywował mnie do regularnych ćwiczeń. Uchodziłem na podwórku za chłopaka bardzo silnego i znakomicie radziłem sobie w różnych grupach, bandach, a szczytem wszystkiego było moje przywództwo w jednej z nich. Wtedy poszliśmy dużą paką do jednej ze szkół podstawowych, umiejscowionej na Wzgórzu Wolności, gdzie pan Paszket prowadził sekcję. Byłem bardzo pewny siebie i położyłem się na ławeczce z przekonaniem, że dygnę jakiś ogromny ciężar. Mina mi zrzedła, gdy na rozgrzewkę dano mi samą sztangę i wydała mi się ona bardzo ciężka, a to przecież było zaledwie dwadzieścia kilogramów. Potem dołożono dwa wielkie stalowe koła po bokach i mizerne sześćdziesiąt kilo klasycznie przygniotło mnie jak pękniętą dętkę. Okazało się, że siła rąk, umiejętności w zakresie sportów walki, nic nie znaczą jeśli nie ma się odpowiednio wytrenowanych mięśni klatki piersiowej, barku i tricepsów. Tak mi było wstyd, że natychmiast zapisałem się do sekcji, opłaciłem stosowne czesne i dwa razy w tygodniu, we wtorek i w czwartek chodziłem wraz z kolegami do salki gimnastycznej, zjeżdżając z Błonia do Zbożowego Rynku autobusem miejskim, a potem wspinając się po schodach i podążając alejkami na wzgórzu. Do dzisiaj pozostał we mnie rozległy widok miasta, różnie prezentującego się w odmiennych porach roku. Zwykle szliśmy w grupce pięcioosobowej, ale zdarzało się, że sunąłem na treningi samotnie. Chodził z nami Rychu, który potem zachorował na gościec i zmarł, także Bajkoś, bracia Lalusie, okazjonalnie Kopel i Gienas. Wyprawy bywały niebezpieczne, bo na plantach, na górnym tarasie miasta roiło się od pijaków i chuliganów, którzy nas zaczepiali, a dopiero po jakimś czasie, widząc nasze rozbudowane sylwetki, taktownie schodzili z drogi.

Zanim jednak zaczęto się z nami liczyć, różnie bywało i czasem podążaliśmy do sali ćwiczeń z lękiem w sercach, nie wiedząc co nas spotka po drodze. Po dotarciu na miejsce przebieraliśmy się w szatni w sportowe ciuchy i szliśmy na rozgrzewkę. Trener dawał nam małą piłkę do gry i zaczynało się rąbanie do niewielkich bramek. Pamiętam jak wspaniałe to były mecze i ile potu wyciekało na parkiet, gdy dokonywaliśmy cudów, walczyliśmy ramię w ramię i strzelaliśmy bramkę za bramką. Za każdym razem miałem niedosyt, gdy nasz mistrz nakazywał zakończenie meczu i obwieszczał początek treningu kulturystycznego. Dzisiaj adepci tego sportu mają do dyspozycji wspaniale wyposażone sale, różnorakie skomplikowane urządzenia, wszystko podane jak na tacy, a myśmy targali ciężary z piwnicy i po trochu wnosiliśmy na górę wszystkie ławeczki, sztangi, hantle, jakieś zawieszki na drabinki, do ćwiczenia mięśni rąk i sprężynowe ekspandery. Trener policzył, że za każdym razem wynosiliśmy i znosiliśmy na najniższą kondygnację budynku jakieś pięć ton żelastwa, ale rozłożone na wielu adeptów kulturystyki, nie wiedzieć kiedy pojawiały się na parkiecie. I zaczynały się ćwiczenia, wyciskanie ciężarów na ławeczkach, podnoszenie siedemnastokilowych hantli, podciąganie całego ciała na drążkach, praca nad mięśniami nóg i rąk. Rychu zaczął brać Metanabol, co przy jego pracy w fabryce chemicznej, mogło mieć wpływ na rozwinięcie się wspomnianej wyżej choroby. Najpierw przybrał na wadze, osiągnął imponujące rozmiary mięśni piersiowych i bicepsów, ale po jakimś czasie zaczął tracić siły i wiądł w oczach, by ostatecznie stać się strzępem człowieka i umrzeć cichutko w zapomnieniu, gdy już dawno wyprowadziliśmy się z naszego bloku. Chyba tylko raz wziąłem tabletkę tego świństwa i później bazowałem raczej na super treściwych posiłkach. To takich ogromnych wydatkach energetycznych, wracając do domów zjadaliśmy prawie bochenek świeżego chleba z masłem, jajecznicę z dziesięciu jaj na wędzonce, piliśmy ogromne ilości mleka i soków, a uzupełnialiśmy wszystko słodyczami. Piwo i tanie wino poszło w odstawkę, a w ich miejsce pojawiły się jakieś odżywki, bułki z kotletem lub klopsem, kurczaki z rożna i placek drożdżowy ze śliwkami. Powszechne było wtedy też oddawanie krwi w stacji krwiodawstwa, za co otrzymywało się kilkanaście tabliczek deficytowej czekolady i inne prezenty spożywcze, podstawą jednak był ciepły chleb, przynoszony z osiedlowej piekarni, nabiał i ogromne ilości wieprzowiny oraz wołowiny.

Dzisiejsi kulturyści złapaliby się za głowę, słysząc o takich metodach budowania masy mięśniowej, ale trzeba uświadomić sobie w jakich czasach żyliśmy i co mieliśmy wtedy do dyspozycji. Jakby nie patrząc na nasze strategie, wyciskaliśmy na ławeczkach coraz większe ciężary, zyskiwaliśmy większą kondycję i siłę. Szybko opanowałem wyciskanie sześćdziesięciu kilogramów w powtarzalnych seriach, a kolejne rekordy sprawiały, że coraz bardziej wciągał mnie ten sport. Pokonywałem ciężary, które wcześniej mnie przygniatały, a więc osiemdziesiąt pięć kilogramów, dziewięćdziesiąt i wreszcie – po ambitnej i długiej walce – stówę. Nie zatrzymałem się jednak i po miesiącu ćwiczyłem już w seriach powtarzalnych z takim dużym obciążeniem, które jakby stale traciło na wadze. Dawało to wspaniałe efekty w formie coraz większych i twardszych mięśni i robiło wrażenie na kolegach i koleżankach z liceum. Jako jeden z pierwszych uczniów miałem koszulki i dresy firmy Puma i szpanowałem na potęgę. A propos szpanowania… Tak nazywało się stawanie przed lustrem na treningach kulturystycznych i pozowanie, napinanie mięśni, zmienianie konfiguracji, ustawianie się bokiem i en face, a także tyłem, by ukazać mięśnie pleców i barku. Dzisiaj, gdy o tym myślę, uśmiecham się, bo pamiętam różnych chłopaków, którzy przychodzili na pierwszy trening i już stawali przed lustrem, napinając szczątki muskulatury, z którymi chcieli dopiero coś zrobić. Niektórzy starsi zawodnicy popisywali się przed młodszymi, w czym brylował taki jeden Eda, przezywany Oprawca. Niektórzy się go bali, ale jaki tam z niego był straszny człowiek, raczej prymitywny wieśniak, przyjeżdżający na treningi z pobliskiego Stryszka, gdzie pracował w świniarni. Tutaj – na Sali sekcji kulturystycznej, w społeczności męskiej – jednak zyskiwał na powadze, podnosił ze sto dwadzieścia kilogramów na ławeczce, stawał stale przed lustrem i komenderował nowicjuszami. Do dzisiaj pamiętam ostry, nieomal śmierdzący, zapach jego potu, drewniane klapki, w których paradował i gacie opinające ściśle małych rozmiarów męskie narzędzie. Gdy minąłem barierę stu dwudziestu pięciu kilogramów i stale próbowałem wyciskać o pięć kilo więcej przestał się mnie czepiać i zaczął się dla odmiany podlizywać. Podobno skończył jako alkoholik i złodziej w więzieniu, a potem kolesie zadźgali go gdzieś w centrum mojego miasta. Niestety wielu moich dawnych kolegów źle skończyło, a ostatnio docierają do mnie wieści o kolejnym z nich, który pędzi żywot menela, śpiąc na ulicy i szukając wsparcia gdzie się da.

Eda był uzurpatorem, ale prawdziwym mistrzem i gwiazdą naszych treningów był urodziwy –  przypominający nieco Cygana – Klepa. Pamiętam jakie robił na mnie wrażenie, gdy kładł się na ławeczce i ćwiczył w seriach sztangą ważącą sto pięćdziesiąt kilogramów. Był bardzo wysoki, miał piękne, gęste i długie włosy, a jego piersi mogły konkurować z najpiękniejszymi kobiecymi biustami. Gdy zdejmował dres i stawał przed lustrem by poszpanować, zamierały prace na sali, charakterystyczne odgłosy metalu szczękającego o metal i wszyscy przyglądali się mistrzowi. Ja znałem go z osiedla, bo przesiadywał w jednym z kiosków z przepiękną, platynową blondynką, a potem jeszcze zaprzyjaźniłem się z nim, gdy czasem razem podążaliśmy na trening. Zamknięty w sobie, nie dopuszczający do swego świata prawie nikogo, otwierał się przede mną i mówił do mnie Czaruś, uznając mnie za urodziwego chłopaka. Myślę, że miał też, skrzętnie skrywany, pociąg do mężczyzn, choć publicznie bezwzględnie odcinał się od tego rodzaju miłości. Egzystował w naszej sekcji na specjalnych prawach, zwykle zjawiając się, gdy ciężary były już wyniesione i nigdy nie porządkował sali po treningu. Nasz trener patrzył na niego jako na posąg przedwiecznego herosa i jeździł z nim na różne krajowe pokazy kulturystyczne, gdzie Klepa święcił triumfy u boku Jana Włodarka i Zygmunta Igrasa. Fascynowaliśmy się wtedy taki słynnymi atletami jak Arnold Schwarzenegger, Frank Zane i Sergio Oliva, ale niekwestionowanym lokalnym idolem był dla nas Klepa. Idąc z nim alejkami Wzgórza Wolności odkrywałem jego subtelną naturę, sam jeszcze będąc ignorantem w dziedzinie malarstwa, słuchałem długich opowieści o życiu i twórczości Claude’a Moneta, bo nasz mistrz był fascynatem malarstwa impresjonistycznego. By nie wypaść źle w jego oczach, szybko przeczytałem ze dwie książki o tych twórcach i zacząłem z nim dyskutować jak równy z równym, czym bardzo go ująłem. Szczególnie podobały mu się ciekawostki o trzech malarzach: Renoirze, Sisleyu i Monecie, ale chętnie słuchał też relacji o Gauguinie, który daleko wykroczył poza wskazany wyżej nurt. Niestety koniec Klepy był straszny, bo został uwikłany w sprawę karną, o której szeroko pisały gazety, a potem ukrywał się oskarżony o zbrodnię i skazany zaocznie przez sąd. Nie wiem czy to prawda, ale podobno oddział Zomo został wysłany do lokalu, w którym przebywał i zastrzelono go przez zamknięte drzwi, serią z szybkostrzelnego karabinu maszynowego. Przykro mi było, gdy czytałem te relacje w różnych szmatławych gazetach, tym bardziej, że kreowały one obraz potwora, bez litości wchodzącego w konflikt z prawem. Ja zapamiętałem innego Klepę i nie mogłem zaakceptować tego, że jego piękne ciało, wspaniale wyrzeźbiona muskulatura, zostały zmasakrowane przez pociski wystrzelone przez jakiegoś słabeusza w szarym mundurze. Ale taki właśnie jest nasz świat, gdy naprzeciw siłacza staje paralityk, obstawiony przez innych cienko piszczących kolesiów, zwykle kończących w psychiatryku lub w jakiejś marnej życiowej jamie.

Długo jeszcze utrzymywałem formę kulturystyczną i podczas studiów, na obozach sportowych, gdy trenowałem już lekkoatletykę i piłkę nożną, szokowałem kolegów, gdy w siłowni kładłem się na ławeczce i bez trudu wyciskałem kilka razy sto kilogramów. Studiowałem już polonistykę, mając wciąż do czynienia z różnymi łajzami, słabeuszami i pokrakami ale stale biegałem na jakieś treningi. Moja dziewczyna dawała mi wtedy ostro popalić, więc odreagowywałem biegając na boisku uczelnianym, przepływając jeziora lub stojąc między słupkami bramki. Pewnej niedzieli wybrałem się z nią, jej siostrą i jej chłopakiem na długi spacer po mieście, podczas którego natknęliśmy się na wielkie zgromadzenie w Parku Ludowym. Była tam muszla koncertowa ze sceną, na której prezentowali się pięknie umięśnieni kulturyści, a potem urządzono zawody dla publiczności. Prowadził je znany szeroko w Bydgoszczy propagator kulturystyki i konkurent mojego byłego trenera, pan Witold Majchrzak, o którym gazety pisały, że był spadkobiercą tradycji takich siłaczy jak Władysław Pytlasiński, Stanisław Cyganiewicz, Władysław Cyganiewicz, Teodor Stekker i Stanisław Niwiński. Wiele mówiło się w mojej sekcji kulturystycznej o jego metodach treningowych i bezpardonowym wyrzucaniu zawodników, którzy się koksowali – podobno zawsze był zwolennikiem czystego sportu i zdrowego dochodzenia do wyników. Może dlatego Klepa przeszedł od niego do naszej grupy, choć motywy jego decyzji nie do końca były dla nas jasne. Podczas wspomnianej imprezy, po dwóch latach od ostatniego treningu siłowego, wycisnąłem jeszcze sto dwadzieścia kilogramów, ale potem przegrałem z jakimś innym mężczyzną w konkurencji wyciskania ogromnej hantli. Drugie miejsce było wszakże sporym osiągnięciem, a trener Majchrzak podkreślał, że ćwiczenia kulturystyczne dają siłę przez długi czas, czego miałem być przykładem. Później jeszcze wiele razy chwytałem za sztangę i ciężary, a podczas treningów bokserskich w Zawiszy Bydgoszcz, zachodziłem na salę ciężarowców i coś tam przewalałem, jakieś żelastwo podrzucałem do góry. Siłę zachowałem przede wszystkim dzięki pływaniu i wspinaczce, choć biegi i gra w piłkę też były w tym względzie pomocne, nie mówiąc już o sportach walki, gdzie sporo czasu poświęcano na treningi tego typu. Trzy lata temu, dzięki zaproszeniu przyjaciół, byłem w pięknym hotelu na Florydzie, gdzie miałem do dyspozycji wspaniale wyposażoną siłownię. Zachodziłem do niej często, ale już pierwszego dnia odpuściłem sobie duże ciężary, kiedy to – pragnąc popisać się sam przed sobą – położyłem się na ławce pod sztangą stukilogramową. Dźwignąłem ją w górę, opuściłem na piersi i zostałem klasycznie przygnieciony, ledwo wydostając się spod niej i ocierając sobie skórę na prawej piersi. Kiedyś machałem tym ciężarem w seriach po dziesięć podniesień, a teraz ledwo dychałem pod monstrualnym kolosem wagowym. Cóż robić, czas biegnie do przodu, a ja nie jestem już młodzieniaszkiem, a choć serce mam silne i mięśnie sprawne, muszę zaakceptować to, że tego rodzaju ćwiczenia nie są już dla mnie. Jeszcze pobawiłem się sztangą z obciążeniem sześćdziesięciokilogramowym, ale szybko uznałem, że lepsze dla mnie są długie spacery nad brzegiem Zatoki Meksykańskiej i podziwianie brązowych pelikanów, patrolujących przybrzeżne wody. Wspomnienia jednak pozostały i dzielę się tutaj nimi z czytelnikami mojego dziennika, zachęcając młodych ludzi do ćwiczeń kulturystycznych – to wspaniała szkoła charakteru, kuźnia zdrowia i wiary w samego siebie, a między bajki włożyć można opowieści, że po latach mięśnie flaczeją i mężczyzna wygląda przez to okropnie. Organizm na wszystko ma swoją odpowiedź i czasem, dla podtrzymania kondycji wystarczy tylko przepłynięcie kilku basenów, gra w piłkę, długi marsz albo zabawa z mniejszymi ciężarami.